Yazılar

https://cocuksolunum2022.org/

Kistik fibrozis hastaları ve ailelerinin COVID-19 salgını ile ilgili endişeler içinde olduğunun farkındayız. Aşağıdaki öneriler sizler tarafından iletilmiş sorular dikkate alınarak hazırlanmıştır.

Çocuk Solunum Yolu Hastalıkları ve Kistik Fibrozis Derneği Yönetim Kurulu

Soru 1: Kistik fibrozis hastalarının COVID-19 enfeksiyonunu geçirme riski daha yüksek midir? Kistik fibrozis ile birlikte kronik karaciğer hastalığı, sirozu, diyabeti olan hastada risk daha çok artar mı?

• Şu anki verilere göre kistik fibrozis hastalarının enfeksiyon riskinin daha yüksek olduğunu gösteren bir kanıt bulunmamaktadır, ancak altta yatan kalp hastalığı, hipertansiyon, diyabet, kronik solunum yolu hastalığı (kistik fibrozis, interstisiyel akciğer hastalığı, astım gibi), kanser gibi kronik hastalıkları olan hastaların virüsü aldıklarında ciddi hastalık geliştirme riski daha yüksektir. Bu nedenle de kistik fibrozis hastalığı olan bir kişinin COVID-19 enfeksiyonunu daha ciddi geçirme riski bulunmaktadır. Kistik fibrozis hastalarının maske kullanımı, el temizliğine dikkat edilmesi, kalabalık ortamlardan uzak durulması, hasta insanlarla temastan kaçınılması gibi koruyucu önlemlere uymaları hastalıktan korunmaları için önemlidir.

Soru 2: Kistik fibrozis hastaları bağışıklığı güçlendirmek için C vitamini ve çinko desteği almalı mıdır?

• Kistik fibrozis hastalığının rutin tedavisinde kullanılan vitaminlerin içerisinde C vitamini ve çinko bulunduğundan bu dönemde ek vitamin desteğine ihtiyacınız bulunmamaktadır. Vitaminlerinizi düzenli kullanmanız, beslenmenize dikkat etmeniz, yemeklerden önce pankreas enzimlerini düzenli almanız gereklidir.

Soru 3: Sodyum desteği ve fizyoterapi uygulamasının COVID-19’a etkileri nelerdir?

• Kistik fibrozis hastaları göğüs fizyoterapisi, koruyucu ağızdan veya inhale antibiyotik tedavileri, inhale balgam atılımını kolaylaştıran tedaviler (Pulmoyzme®, Bronchitol®, Hyaneb®), vitaminler, pankreas enzim tedavileri, beslenme destek tedavileri ve ev egzersizleri gibi rutin uygulamakta oldukları tedavilerine devam etmelidirler. Hastalar düzenli el yıkamalı ve nebulize tedavide kullanılan yüz maskeleri, ağız maskeleri gibi malzemeleri önerilen temizlik yöntemlerini izleyerek düzenli olarak yıkamalıdır. Hastaların ağızdan aldıkları tuz desteğinin ve göğüs fizyoterapisinin COVID-19 enfeksiyonu gelişmesine bilinen bir etkisi bulunmamaktadır.

Soru 4: Pulmozyme tedavisinin ACE2 reseptörleri ile etkileşimi var mıdır? Çocuklarda ACE2 baskılanmış mıdır?

• Dornaz alfa (Pulmozyme®) tedavisi etkisini ACE2 reseptörleri üzerinden göstermemektedir. Dornaz alfa (Pulmozyme®) enfeksiyon nedeni ile solunum yollarında toplanan beyaz kürelerin ölmesi ile ortaya çıkan DNA’nın küçük parçalara ayrılmasını ve böylece balgamın daha akışkan hale gelmesini sağlar. Çocuklarda akciğerlerdeki ACE2 reseptörleri tam gelişmemiş olduğundan, bu durumun COVID-19 enfeksiyonu ile ilişkili ciddi klinik bulgulara karşı koruyucu olduğu düşünülmektedir.

Soru 5: Coronavirüs çalışmaları Kistik fibrozis hastalığının tedavisine olumlu katkı sağlayacak mıdır? COVID-19 tedavisinde kullanılan remdesivir, hidroksiklorokin gibi tedavilerin kistik fibrozis hastalığına etkisi olur mu?

• COVID-19 enfeksiyonu, virüslerin neden olduğu damlacık yoluyla ve temas ile bulaşan bir hastalıktır, kistik fibrozis ise genetik bir hastalıktır. Şu anda coronavirüs ile ilgili aşı ve ilaç çalışmalarının kistik fibrozis hastalığı tedavisine henüz bilinen bir etkisi bulunmamaktadır.

Soru 6: Coronavirüs hastalığı ne zaman sonlanacak, kontrollerimize gidemiyoruz, tedavilerimiz ne kadar süre aksayacak, çocuğumuz hastalandığında hastaneye gidemiyoruz?

• Şu anda dünya çapında bir salgın olan COVID-19 enfeksiyonunun ne zaman sonlanacağı ile ilgili bilgi vermek zordur. Ancak uygulanan önlemlerle hastalığın yayılma hızı azaltılabilir. Bu salgın nedeniyle şikayetlerinizde artış olmadıkça rutin poliklinik kontrollerinize gelmeniz enfeksiyon riskinden dolayı önerilmemektedir. Evde olduğunuz sürece tedavilerinizi aksatmadan uygulamanız gereklidir. Pankreas enzim tedavisi, ek beslenme desteği ürünlerinizi, inhale antibiyotik tedavilerinizi, inhale balgam atılımını kolaylaştıran tedavilerinizi (Pulmoyzme®, Bronchitol®, Hyaneb®) düzenli kullanmanız ve göğüs fizyoterapinize aksatmadan devam etmeniz çok önemlidir.
• Hastaneye gelmeniz gereken durumlarda COVID-19 ile enfeksiyona yakalanma veya bulaşma riskini azaltmak için en fazla bir aile üyesi ile doktora gelmelisiniz; mümkünse toplu taşıma araçlarını kullanmayınız. Size daha önce de anlatılmış olan çapraz enfeksiyonu önlemeye yönelik önlemlere, maske kullanmaya ve el temizliğine dikkat etmeniz önemlidir.
• Şikayetlerinizde artış olduğunda doktorunuzla telefonla görüşmeniz ve durumunuzun aciliyetine göre hastaneye başvurmanız gereklidir. Ateş, öksürük, boğaz ağrısı, nefes darlığı gibi yeni ortaya çıkan şikayetleriniz olduğunda hastaneye başvurmanız gereklidir. Şikayetleriniz olduğunda doktora başvurduğunuzda, ilk başvuruda COVID-19 ve pulmoner alevlenme bulgularının ayırt edilmesi zor olabilir, bu nedenle size test yapılması gerekebilir.
• Birçok hastanede salgın döneminde olası riskleri en aza indirmek için yeni uygulamalar bulunmaktadır, hastalar hastaneye başvurduklarında takipli olduğu bölümde muayene edilmeden önce, ön sorgulamadan geçmektedir. İlk değerlendirmede sorgulama yapılarak riski olmayan ailelere değerlendirme formu verilmektedir. İkinci değerlendirmede çocuğun ve ailesinin ateşi ölçülmekte, tek bir aile bireyi ve form ile birlikte polikliniğe yönlendirilmektedir.

Soru 7: COVID-19 enfeksiyonu sonrası akciğerlerde hasar kalır mu, aşılar akciğerde hasar olan kişilere kullanılabilir mi?

• COVID-19 sonrası akciğerde hasar olabilir, bu durum daha çok diğer virüslerle ilgili hastalık bilgilerine dayanmaktadır. Şu anda COVID-19 enfeksiyonunun akciğerdeki uzun süreli etkileri bilinmemektedir. Aşılar hastaların bağışıklık sistemi ile ilgili bir problemi olmadığı sürece akciğer hasarı olan kişilerde de uygulanabilecektir. Şu anda aşı çalışmaları devam etmekte ve uygulanan bir aşı bulunmadığından aşı piyasaya çıktıktan sonra gereken uyarılar yapılacaktır.

Soru 8: KF hastalarına COVID-19 enfeksiyonunda korunmak için H. influenza ve Pnömokok aşısı yapılmalı mıdır?

• Kistik fibrozis hastalarının salgın sırasında da rutin çocukluk çağı aşılarına devam edilmelidir. H. influenza ve Pnömokok aşıları bu aşı takvimi içerisinde yer almaktadır.
• Kistik fibrozis hastalarında pnömokok enfeksiyonları daha az görülmektedir. İki yaşından sonra uygulanan Polisakkarit pnömokok aşısının Kistik fibrozis hastalarında faydasını gösteren bir çalışma bulunmamaktadır. Bu aşıların Kistik fibrozis hastalarında COVID-19 enfeksiyonuna karşı bilinen koruyucu bir özelliği bulunmamaktadır, ancak COVID-19 enfeksiyonuyla birlikte görülebilecek zatürreyi önleyebileceği bilinmektedir.

Soru 9: Dornaz alfa (Pulmozyme®) tedavisine ulaşılamadığında yerine kullanılabilecek ilaç var mıdır?

• Şu anda Dornaz alfa (Pulmozyme®) için alternatif bir ilaç bulunmamaktadır. İlaç raporu bulunan hastalar tedavilerine ulaşabilecektir. Böyle bir durumda hastaların kullanıyorlarsa inhale mannitol ve hipertonik salin tedavilerine devam etmeleri ve göğüs fizyoterapilerini düzenli uygulamaları önemlidir. İnhale asetil sisteinin şu anda bazı özel durumlar dışında Kistik fibrozis hastalarının tedavisinde rutin kullanılması önerilmemektedir.